hbo-opleidingen Journalistiek en hun websites

Stockfoto's, welke hbo-instantie is er niet mee groot geworden? (via 925.nl)

Wat houdt de kwalificatie 'journalist' eigenlijk in? Iedereen kan vanuit een interessegebied de journalistiek 'inrollen' en met vallen en opstaan de mores van het vak, whatever they might be, leren. Maar we hebben er - naast cursussen en vervolgopleidingen bij de universiteiten - natuurlijk ook hbo-opleidingen voor. 

Van een opleidingsinstituut verwacht je dat het zijn site gebruikt als een soort inkijkexemplaar. Zo heeft de Amsterdamse tandartsenopleiding ACTA keurig haar recente onderzoeken en jaarverslagen op de site staan. En voor de aankomende studenten een (weliswaar schreeuwerige) virtuele tour. Wanneer iemand zoekt naar een onderzoek op het gebied van tandheelkunde, stuit hij vaak op de artikelen van de ACTA-site. Dat instituut zal wel een grote jongen zijn, is dan je redenering. Van een opleiding die zich met journalistiek en media bezighoudt, verwacht je een zo mogelijk perfecte informatieportal over de opleiding. Immers, het is een opleiding die het verschijnsel 'media' als handelsmerk heeft.

 De CUNY (City University of New York) Graduatie School of Journalism, bijvoorbeeld. In één oogopslag ben ik geboeid: The Master of Arts degree in journalism lijkt om van te watertanden. En kijk hoeveel expertise er bij de docenten schuilt. Daar kan een journalist in opleiding ongetwijfeld van leren. We hoeven maar in de tweets van de 1766 followers te kijken om te weten waar ze op de opleiding mee bezig zijn.

Hoe doen de sites van Nederlandse hbo-opleidingen journalistiek (en aanverwante takken van media) het? Dé plek waar je je informatie over de opleidingen vandaan wilt krijgen, waar je een indruk wilt krijgen van het werk, van de studenten, van de docenten?

Het antwoord laat zich raden: het is somberheid troef, met de site van de Fontys Hogeschool als dieptepunt. De tekst op de site is van een zeldzame copywrite-terreur. 'Ben je nieuwsgierig, enthousiast, flexibel en stressbestendig? Kijk je kritisch naar wat er in de wereld gebeurt en kun je hoofd- van bijzaken onderscheiden? Heb je lef en kun je tegen kritiek? Ben je niet bang voor deadlines? Heb je interesse in mensen en hun motieven? En ben je taalvaardig en creatief? Dan heb je veel in je om een goede journalist te worden.' Als dit je manier is om studenten te lokken, leef je nog in 1998. Aankomende studenten trappen hier niet in. Die zien liever de beroepsproducten van de studenten, lezen liever de tweets van docenten.

site van de Geocities Christelijke Hogeschool Ede

Het kan nog erger. Je kan ook in 1996 leven, zoals de journalistieke opleiding van de Christelijke hogeschool Ede. Ook hier komt de copywrite-terreur weer om de hoek kijken met teksten als 'In Ede leer je schrijven. Een vaardige pen is de basis van je verhaal. Je leert accenten leggen om de aandacht te trekken. In het uitlichten van gebeurtenissen leren we wel eerlijk te zijn en naar de waarheid te zoeken. Mooi taalgebruik om een verhaal aantrekkelijk te maken hoeft niet persé te betekenen dat je er dingen omheen verzint, of gebeurtenissen opblaast of oppoetst.' Fijn, maar om te 'leren schrijven', heb ik daar vier jaar voor nodig? Het kopje 'Typisch Journalistiek en Communicatie in Ede', gevolgd door een pijnlijk lege pagina, doet de rest. Terwijl er misschien prima studenten en docenten rondlopen.

Bij mijn eigen werkgever, de Hogeschool van Amsterdam (net als bij Saxion in Enschede heet de opleiding Media, Informatie en Communicatie) is het al niet veel beter: allemaal erg pr-gestuurd. Dan krijg je dit soort guerilla-initiatieven van docententeams zelf (waarvan akte). Een persoonlijk verhaal van een student, een nuttig filmpje: je hebt er niet alleen als student, maar ook als aankomend student meer aan. Ook positieve (en negatieve!) ervaringen van zowel docenten als studenten op platforms als Facebook en Twitter maar ook in blogs laten meer zien dan iedere pr-tekst, opgeleukt met stockfoto's.

Het was slechts een kleine greep, en er gebeurt ongetwijfeld veel goeds op de opleidingen. Maar de moraal van het verhaal: Het uithangbord van journalistieke opleidingen moet behalve de noodzakelijke informatie (inschrijven, voorwaarden van toelating, belangrijke data) verhalen van mensen zelf bevatten, verhalen die opkomen in zoekmachines, in blogs, bij Twitter, Facebook, Hyves. Wég met de copywrite-terreur. Anders kan je net zo goed kijken naar een site van een reisbureau, een bank of een notariskantoor.